| Jak działa Wszechświat? |
|
|
| Jak działa Wszechświat?
|
|
|
| powieść ta poświęcona jest pewnemu zagadnieniu, które zaprzątało naukę od czasów starożytnych: czym są elementarne cegiełki materii? Grecki filozof Demokryt najmniejszą cząstkę materii nazwał atomos (co dosłownie znaczy „niemożliwy do podzielenia”). Nie chodzi tu o te atomy, o których uczą na lekcjach chemii: wodór, hel, lit i inne, aż do uranu i jeszcze dalej. Wedle dzisiejszych kryteriów (i według kryteriów Demokryta) atomy to duże i niezgrabne twory. Dla fizyka, a i dla chemika także, taki atom to prawdziwy śmietnik pełen mniejszych cząstek: elektronów, protonów i neutronów. Z kolei protony i neutrony są jak gdyby wiaderkami pełnymi jeszcze innych stworków. Dlatego podstawowym składnikiem materii jest a-tom Demokryta, a nie atom nauczyciela chemii.
|
| Materia, którą widzimy dziś wokół siebie, jest złożona. Istnieje około stu chemicznych atomów. Można obliczyć liczbę użytecznych kombinacji tych atomów – jest ona ogromna: miliardy miliardów. Niektóre rodzaje układów atomów, zwane cząsteczkami, natura wykorzystała do budowy planet, słońc, gór, wirusów, gotówki, aspiryny, agentów literackich i innych pożytecznych rzeczy. Ale nie zawsze tak było. W najwcześniejszych momentach, tuż po stworzeniu Wszechświata w Wielkim Wybuchu, nie istniała złożona materia, jaką znamy obecnie. Nie było żadnych jąder, żadnych atomów, niczego, co składałoby się z prostszych składników. A to dlatego, że straszliwa temperatura panująca w nowo narodzonym Wszechświecie nie pozwalała na formowanie się żadnych złożonych obiektów. Jeśli takie powstawały w wyniku zderzeń, natychmiast z powrotem ulegały rozkładowi na najbardziej elementarne składniki. Istniał wtedy zapewne jeden rodzaj cząstek i jedno oddziaływanie (a może nawet jedno zunifikowane cząstko-oddziaływanie) oraz prawa fizyki. W tej pierwotnej jedności tkwiły zarodki złożoności świata, w którym na drodze ewolucji pojawili się ludzie, możliwe, że przede wszystkim po to, by myśleć o tych sprawach. Ten pierwotny Wszechświat może się komuś wydać nudnym, ale dla fizyka cząstek elementarnych – to były czasy! Cóż za prostota i piękno, nawet jeśli tylko mgliście i niedoskonale potrafimy je sobie wyobrazić.
|
|
