I 4. Okres Późny (1085-332 p.n.e.)
Rządy ostatniego Ramzesydy doprowadziły do wybuchu walk z udziałem kapłanów boga Amona w Tebach i dowódców libijskich najemników. Po władzę sięgnął ok. 950 r. p.n.e. jeden z tych ostatnich, Szeszonk z Bubastis (w Biblii występuje jako Sisak). Część kapłanów uciekła wówczas do Nubii, gdzie ich potomkowie ok. 750 r. p.n.e. założyli teokratyczne państwo ze stolicą w Napata. Ok. 920 r. p.n.e. Szeszonk najechał Palestynę i splądrował Jerozolimę.
W latach 715-663 p.n.e. Egiptem nadal rządzili obcy. Po rządach Libijczyków nadszedł okres panowania dynastii nubijskiej (etiopskiej). Kres położył mu dopiero najazd asyryjski. W 671 r. p.n.e. władca Asyrii, Asarchaddon dotarł aż do Teb, gdzie dopiero został powstrzymany.
W 662 r. p.n.e. jego następcy Assurbanipalowi udało się podbić Egipt i uczynić go prowincją. asyryjską. Władzę sprawowali wtedy jako namiestnicy lokalni książęta. Od nich właśnie wywodziła się XXVI dynastia (saicka), której przedstawiciel Psammetych (663-09 p.n.e.) uwolnił Egipt spod panowania asyryjskiego oraz złamał potęgę kapłanów Amona i zaciężnych wojsk libijskich. W Delcie Nilu osiedlać zaczęli się wówczas najemnicy jońscy, a w Naukratis powstała jońska faktoria handlowa . Ostatni okres rozkwitu państwa egipskiego przypada na lata 570-26 p.n.e. i rządy Amazisa. Egipt stał się w tym okresie potęgą morską, a w polityce zagranicznej stawiał na utrzymywanie dobrych stosunków z greckimi miastami na Morzu Egejskim i grecką kolonią w sąsiedniej Cyrenajce. Jednakże przymierze obronne z władcą Lidii Krezusem i tyranem Samos Polikratesem nie zdało egzaminu, a w 525 r. p.n.e. syn Amazisa, Psammetych III został pobity przez króla Persji Kambyzesa w bitwie pod Peluzjum. Egipt stał się odtąd prowincją perską.
|