XXI. INNE KRAJE GRECKIE

Ok. 500 r. p.n.e. wykształciła się ostatecznie charakterystyczna dla świata greckiego w starożytności forma polityczna i gospodarcza, jaką była polis, miasto-państwo. Na przełomie VII/VI w. p.n.e. przekazywane dotychczas ustnie prawa zostały spisane. Wiązało się to właśnie z rozwojem państwa i jego prawodawstwa. Życie polis i jej obywateli regulować miało w coraz większym stopniu prawo stanowione, czemu często sprzeciwiała się arystokracja. W ciągu VII w. p.n.e. pojawili się, wyniesieni na skutek konfliktów w łonie arystokracji, tyrani, wprowadzający rządy silnej ręki i prowadzący konsekwentną politykę wewnętrzną i zagraniczną. Faworyzują oni zazwyczaj chłopów kosztem arystokracji.

Właśnie w okresie rządów tyranów Kypselosa, Periandra i Psammetycha (657-580 p.n.e.) Korynt przeżywał rozkwit i stał się największą potęgą morską Grecji.

W tym samym okresie wyrocznia delficka stała się najważniejszym sanktuarium Grecji, a od 582 r. p.n.e. W Delfach odbywały się igrzyska pytyjskie. Amfiktionię delficką wspierał w I wojnie świętej przeciw Fokidzie tyran Klejstenes z Sykionu (600-570 p.n.e.), zaś zburzenie portu Kirrha i likwidacja cła, pobieranego od pielgrzymów udających się do Delf przyczyniły się znacznie do rozwoju tamtejszego ośrodka kultowego.