XLIV 85. Dynastia Omajjadów (661-750)

Po śmierci Alego, konkurujący z nim o władzę Moawija (661-80) zawarł ugodę z jego nieudolnymi synami. Za swą siedzibę obrał Damaszek. Odbudował administrację, finanse państwa i system podatkowy. Bez powodzenia atakował Bizancjum (od 667), lecz poszerzył imperium arabskie na wschód zdobywając Kabul, Bucharę i Samarkandę.

Następca Moawiji, Jazid I (680-83) pokonał syna Alego, Husajna i jego zwolenników (tzw. szyitów) w bitwie pod Karbalą (10 października 680 r. - dzień męczeństwa szyitów), która stała się od tego czasu celem pielgrzymek wyznawców tego odłamu islamu.

Kolejny kalif Abd-al-Malik (685-705) stłumił powstania szyitów i charidżytów, a także pokonał konkurencyjny kalifat utworzony w Mekce przywracając tym samym jedność państwa. Umocnił on zdobycze w północnej Afryce (zdobycie Kartaginy 698) i wprowadził arabską walutę.

Za kalifatu Walida I (705-15) Omajjadzi osiągnęli apogeum swej potęgi. Walid podbił Transoksanię, dolinę Indusu (711) oraz niemal cały Półwysep Iberyjski. W 711 r. jego wódz Tarik przekroczył Cieśninę Gibraltarską (jej nazwa pochodzi od Dżebel al-Tarik, czyli Góry Tarika, jak Arabowie nazwali Skałę górującą nad cieśniną), rozbił wojska Wizygotów i zniszczył ich państwo. Po śmierci Walida I Omajjadzi zaczęli jednak ponosić niepowodzenia. W 718 r. przeprowadzili nieudane oblężenie Konstantynopola, zaś ich ekspansja na Zachodzie została powstrzymana w 732 r. przez Franków, którzy pokonali ich w bitwach pod Tours i Poitiers. Do upadku dynastii Omajjadów doprowadził ostatecznie kryzys gospodarczy i społeczny, wywołany podatkowym równouprawnieniem ludności niearabskiej i Arabów, jak również powstania szyitów i charidżytów. W 750 r. ostatni z omajjadzkich kalifów Marwan II (744-50) został pobity w bitwie nad Wielkim Zabem (dopływ Tygrysu). Z rzezi zgotowanej pozostałym przy życiu Omajjadom uszedł jedynie Abd ar-Rahman, który przedarł się na Półwysep Iberyjski, gdzie w 756 r. stworzył własne państwo z centrum w Kordobie (w 929 r. zyskało ono rangę kalifatu).