XLIV 86. Dynastia Abbasydów (750-1258)

Na tron zmarłego w 754 r. Abul Abbasa, który objął władzę kalifa po pokonaniu Ommajadów, wstąpił panujący w latach 754-75 Al-Mansur (Zwycięzca), faktyczny założyciel dynastii Abbasydów. Przy pomocy oddziałów perskich położył on podwaliny pod potęgę nowego państwa. W 762 r. Abbasydzi założyli swą nową stolicę, Bagdad.

Kres niepodzielnej arabskiej dominacji na Bliskim Wschodzie przyniosły sukcesy Persów. Pod ich wpływem, na dworze kalifów przyjęto perski ceremoniał dworski. Państwem zarządzali odtąd wezyrowie, a administracja został zreorganizowana na wzór perski i bizantyński. Otoczony dworem kalif stał się niedostępny dla swych poddanych. Do największego znaczenia kalifat bagdadzki doszedł w latach 786-809 za panowania Haruna al-Raszida (znanego z Baśni tysiąca i jednej nocy). Mimo zwycięskich wojen z Bizancjum, już wówczas rozpoczął się jednak rozkład państwa. W Maroku umacniała się dynastia Idrysydów (788), w Kairuanie usamodzielnili się Aghlabidzi (801). Po śmierci al-Raszida walka między jego synami zagroziła nawet całkowitym rozpadem państwa.

Cały IX w. wypełniły walki wewnętrzne, powstania szyickie oraz systematyczne usamodzielnianie się prowincjonalnych dynastii (np. Tahirydów w Chorasanie). Doprowadziło to do politycznego upadku kalifów, których rola zaczęła sprowadzać się odtąd do duchowego przywództwa islamu, podczas gdy kierowanie państwem spoczywało w rękach Amira al-Umara (Wielkiego Emira - od 936 r.). Wkrótce tytuł ten przyjęła większość książąt z dynastii, które usamodzielniły się od kalifatu.

W latach 945-1256 kalifowie z dynastii Abbasydów nie odgrywali znaczącej roli na scenie politycznej. W 1256 r. Mongołowie dokonali najazdu na Persję. Dwa lata później zaś (1258) zdobyli i zburzyli Bagdad.