XLV 89. Egipt

Fatymidzi byli kolejną po Tulunidach (868-905) i Ichszydydach (935-69) dynastią arabską rządzącą Egiptem, która nie uznawała autorytetu kalifa z rodu Abbasydów i sama używała tego tytułu. Fatymidzi zostali usunięci z kolei przez dynastię Ajjubidów (1171-1250). Jej założycielem był Kurd Salah ad-Din (Saladyn), który w bitwie pod Hattin pokonał wojska krzyżowców (1187), co spowodowało upadek Królestwa Jerozolimskiego. Potem Egipt znalazł się pod wpływem Mameluków (tureckiej gwardii pałacowej), którzy odparli atak Mongołów na Egipt w 1260 r.

W Ifrikiji (dzisiejsza Tunezja) początkowo rządzili namiestnicy Fatymidów - Zirydzi (972-1167), którzy jednak wkrótce usamodzielnili się od kalifatu (1041). W XI w. północna Afryka i znaczna część Półwyspu Iberyjskiego (Al-Andalus) znalazła się pod panowaniem berberyjskiej dynastii Almorawidów (1061-1163). Kres ich panowaniu położyli Almohadzi (1147-1269), którzy pod wodzą Abd al-Mumina, najwybitniejszego władcy muzułmańskiego w północnej Afryce, stworzyli państwo obejmujące rozległe obszary Magrebu i południową część Półwyspu Iberyjskiego. Ich państwo upadło wskutek najazdów chrześcijańskich (klęska pod Las Navas de Tolosa w 1212 r.) i arabskich.