LXVIII 131. Pograniczne państwa bałkańskie

W X-XI w., w toku walk z Wenecją i Węgrami, powstało między rzeką Drawą a Adriatykiem państwo chorwackie (924 - król Tomisław). Panujący w latach 1074-89 Dymitr Zvonimir uwolnił kraj spod zwierzchności bizantyńskiej. Jego koronacja przeprowadzona przez papieża w 1076 r. wzmocniła w tym kraju wpływy kultury rzymsko-katolickiej (zachodniej). Od 1102 r. Chorwacja została związana unią personalną z Węgrami (Pacta conventa). Jej administracja podlegała banowi (dowódcy węgierskiego nadgranicznego okręgu wojskowego).

W XIII w. organizowane były krucjaty przeciw bogomiłom (słow. - przyjaciele Boga), bałkańskiej sekcie manichejskiej. W trakcie walk z Węgrami, Serbami, Chorwatami oraz Wenecjanami powstało państwo bogomiłów. W latach 1353-91 za rządów Stefana Tvrtki ("króla Serbów i Bośniaków") i jego następców, aż do podboju tureckiego (1463), przeżywało ono okres świetności. Część społeczeństwa przeszła na islam. Natomiast Hercegowina aż do 1483 r. broniła się przed Turcją.

W XI w. miała miejsce znaczna imigracja Wołochów, będących wasalami Mongołów, także do przygranicznych okręgów węgierskich (banatów). Około 1365 r. Wołosi utworzyli samodzielne księstwo - Wołoszczyznę, które w 1394 r. podporządkowało się Turcji. Natomiast w sąsiedniej Mołdawii panujący w latach 1457-1504 hospodar Stefan III Wielki długo wygrywał sprzeczności między swymi potężnymi sąsiadami, zachowując niezależność. "Zapaśnik Chrystusa" - jak go nazywano - zażarcie walczył przeciwko Turkom i Polakom. W 1512 r. zmuszony był jednak uznać zwierzchnictwo osmańskie.