LXXVI 165. Restauracja Stuartów (1660-88)

Panowanie Karola II Stuarta 1660-85, wychowanego na dworze Ludwika XIV, przyniosło próby przeniesienia na grunt angielski absolutyzmu francuskiego. Król krwawo rozprawił się z sędziami, którzy skazali jego ojca na śmierć (tzw. królobójcami) i  purytanami. Karol II wydał też akt o jednolitości wiary (Act of Uniformity, 1662), zabraniający sprawowania kultu innego niż anglikański.

W latach 1665-67 toczyła się druga wojna morska między Anglią i Holandią. Zwycięstwa holenderskiego admirała Michaela A. de Ruytera zmusiły Anglię do zawarcia pokoju w Bredzie. W zamian za złagodzenie postanowień Aktu Nawigacyjnego, Anglia otrzymała północnoamerykańską kolonię Nowy Amsterdam (od 1664 r. noszącą nazwę Nowy Jork).

W 1670 r. Karol II zawarł tajny układ w Dover z Ludwikiem XIV i prowadził w latach 1672-74 trzecią wojnę z Holandią. W odpowiedzi na znoszący uprzywilejowanie anglikanów królewski Akt o Tolerancji (1672), parlament uchwalił w 1673 r. Akt o Przysiędze (urzędy państwowe zostały w nim zastrzeżone wyłącznie dla anglikanów). W 1679 r. parlament uchwalił Habeas Corpus Act. Dawał on obywatelom ochronę przed aresztowaniem bez wyroku sądowego i gwarantował wolność osobistą (My home, my castle! - Mój dom moją twierdzą!).

W tym okresie w parlamencie powstały dwie partie. Wigowie (ich nazwa pochodzi od przezwiska szkockich chłopów) byli partią mieszczańską, przeciwną katolickim Stuartom. Natomiast torysi (określenie pochodzi od nazwy irlandzkich bandytów) byli ugrupowaniem o charakterze konserwatywnym, popierającym anglikanizm i króla.

Król Jakub II (1685-88) dążył do przywrócenia w kraju katolicyzmu, co wywołało opór Kościoła anglikańskiego i wigów (przywódcy: William Russell, Anthony A. Shaftesbury).