LXXXII 188. Sukcesy Rosji na arenie międzynarodowej po 1763 r.

Za panowania Katarzyny II Wielkiej (1762-96) rosyjską polityką zagraniczną kierował jej minister hrabia Panin (1764-80).

Zawarte w 1764 r. przymierze z Prusami ułatwiło wprowadzenie na tron polski kandydata Rosji - Stanisława Augusta Poniatowskiego.

W 1768 r. wybuchła pierwsza wojna rosyjsko-turecka (tzw. wojna polska). Wywołała ją ingerencja obu państw w polską elekcję. Aby zapobiec zajęciu Mołdawii i Wołoszczyzny przez Rosję, Austria sprzymierzyła się z Turcją. Prusy w ramach mediacji w konflikcie bałkańskim zwróciły uwagę zwaśnionych mocarstw na przeżywającą głęboki kryzys Polskę. W 1772 r. miał miejsce pierwszy rozbiór Polski. W zamian za nabytki uzyskane kosztem Rzeczypospolitej Rosja rezygnowała z Mołdawii i Wołoszczyzny.

Eskadra rosyjska, wzmocniona przez Anglików, pokonała flotę turecką w bitwie pod Çesme, co było wymownym znakiem upadku Turcji (nazywanej już wówczas "chorym człowiekiem nad Bosforem"). Wojnę polską zakończył pokój w Kuczuk-Kainardżi (1774), który uczynił Rosję protektorem prawosławnej ludności na Bałkanach. Pokój ten potwierdził prawa Rosji do Azowa.

W 1783 r. Rosja zaanektowała Krym. Faworyt carycy Katarzyny Grigorij A. Potiomkin zbudował tu "Nową Rosję". Powstała rosyjska flota czarnomorska, wybudowano nowe miasta i wsie.

Druga wojna rosyjsko-turecka (1787-92) toczyła się o panowanie nad bałkańskim wybrzeżem czarnomorskim. Wojskami rosyjskimi, wspieranymi początkowo przez Austrię, dowodził feldmarszałek Aleksandr W. Suworow (1730-1800). Jego Nauka zwycięstwa (1795) stała się na długo podstawowym podręcznikiem dla rosyjskich taktyków. Pokój w Jassach (1792) stanowił, że granica rosyjsko-turecka będzie przebiegała na Dniestrze. Rosja uzyskała również część wybrzeża Morza Czarnego od ujścia Dniestru do Bohu.

W 1793 r. Rosja wzięła udział w drugim rozbiorze Polski, zaś rok później stłumiła insurekcję kościuszkowską i doprowadziła do całkowitej likwidacji polskiej państwowości.