LXXXIII 190. Dynastia Ming (1368-1644)

Nieurodzaje i powodzie nękające Chiny powodowały wybuchy kolejnych powstań chłopskich. "Prorocy" tajemnej sekty "Białego Lotosu" głosili przyjście "Oświeconego". Czu Jüan-czang (1368-98), mnich buddyjski, wypędził ostatniego cesarza z mongolskiej dynastii Juan. Następnie przyjął on imię Hung-Wu i sam założył nową, narodową, dynastię, która rządziła Chinami do 1644 r.

Za jego rządów państwo zostało scentralizowane i podzielone na 13 prowincji. Wprowadzono ministerstwa, cenzurę, instytucje sądownicze, państwowe szkolnictwo oraz egzaminy literackie dla urzędników). Handel i produkcja były kontrolowane przez państwo, gdyż konfucjanizm postrzegał je jako wątpliwe moralnie. Biurokracja wzmocniła władzę mandarynów (kasta najwyższych urzędników). W działalność polityczną angażowali się pałacowi eunuchowie, stanowiący personel dworu. Ich rywalizacja z urzędnikami powodowała krzewienie się korupcji i haremowych intryg.

W epoce nowożytnej podstawowego znaczenia nabrała kwestie obronności. Na napór Europejczyków, stałe najazdy ludów mongolskich i napady japońskich korsarzy Chiny zareagowały pogłębiającą się izolacją.

Cesarz Jung Lo (1403-24) przeniósł stolicę z Nankinu do Pekinu, aby łatwiej bronić północną granicę. Za jego panowania rozbudowano Wielki Mur. W momencie śmierci cesarza liczył on 2450 km długości, 16 m grubości i 8 m wysokości.

W siedmiu kolejnych ekspedycjach morskich (1405-33), kierowanych przez podróżnika Czeng Ho Chińczycy dotarli do Wietnamu, Syjamu, na Malaje, Cejlon, do Indii, Persji, Arabii i do wschodnich wybrzeży Afryki. Wyprawy te otworzyły nowe szlaki handlowe, a jednocześnie wywołały chińskie migracje do południowo-wschodniej Azji.

W 1516 r. W Kantonie powstała pierwsza faktoria portugalska. Był to początek portugalskiej ekspansji kolonialnej w Chinach. Portugalczycy za zgodą rządu chińskiego osiedlili się w Makau, w południowych Chinach. W zamian za płacenie cesarzowi trybutu, w 1557 r. Portugalczycy zyskali faktyczny monopol na handel z Chinami, ponieważ mógł on odbywać się jedynie na terenie Makao.

Na panowanie cesarza Czia Czinga (1522-66), który był zresztą bardziej poetą niż władcą, przypadły niszczące najazdy Mongołów na Chiny. Niektóre z nich dotarły do Pekinu. Od strony morza wybrzeże chińskie pustoszyły natomiast napady japońskich piratów.

Cesarz Wan Li (1573-1619) sprzyjał misjom jezuickim (ojciec Ricci), które zaczęły się pojawiać w Chinach ok. 1581 r. Dzięki swym umiejętnościom matematycznym i technicznym misjonarze zdobyli duże wpływy na dworze cesarskim. W latach 1592-98 Chiny toczyły z Japonią wojnę w Korei.

W drugiej połowie XVI w. W Chinach pojawili się Anglicy, Francuzi, Holendrzy i Hiszpanie. Władcy z dynastii Ming nie dopuszczali jednak, by przybysze przenikali w głąb Chin. Dlatego też obroty handlowe z tym krajem odgrywały niewielką rolę w porównaniu z obrotami handlowymi Europy z Indiami i Indonezją.

Epokę dynastii Ming charakteryzował wyrafinowany styl życia i ustalone normy towarzyskie. Kwitła literatura. Zebrana jeszcze w tamtej epoce antologia literatury tego okresu ("Yong-lo ta-tien") obejmuje 23 000 tomów. Rozwijała się również sztuka. Powstały m.in. grobowce cesarskie w Nankinie i w Pekinie. Kolejni władcy z dynastii Ming rozbudowali rezydencję cesarską w Pekinie (Ołtarz Niebiański - 1420, Pałac Letni). Perfekcję osiągnęło również rzemiosło (barwna porcelana typu Ming) i ogrodnictwo (wspaniałe ogrody z pagodami, mostkami, śpiewającymi ptakami, domami herbacianymi itp.).