NIKODYM OTTON MARCIN
(1889-1974)

Urodził się 13 sierpnia 1889 w Zabłotowie koło Kołomyi, w rodzinie Ottona Bogusława, inżyniera chemii, i Marianny z Cyprianów. Ukończył gimnazjum matematyczne we Lwowie i uzupełniwszy samodzielnie w ciągu roku łacinę i grekę, uzyskał dyplom gimnazjum klasycznego. Studiował na Uniwersytecie Lwowskim matematykę u Sierpińskiego i Puzyny oraz fizykę u Smoluchowskiego. Po ukończeniu studiów pracował w latach 1911-1924 jako nauczyciel gimnazjalny matematyki i fizyki w Krakowie. Wykładał też dydaktykę w Studium Pedagogicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1924 doktoryzował się na Uniwersytecie Warszawskim i tam się habilitował w 1927 po rocznych studiach na Sorbonie. Od 1930 mieszkał w Warszawie i prowadził wykłady zlecone na Uniwersytecie Warszawskim. Okres wojny spędził w Warszawie. W 1945 został mianowany kierownikiem Katedry Matematyki na Wydziale Politechniki (z tymczasową siedzibą w Akademii Górniczej w Krakowie). Po roku pracy wyjechał do Belgii, potem do Francji, gdzie otrzymał stypendium Centre Nationale des Recherches Scientifiques, a w końcu do USA, gdzie w latach 1948-1965 był profesorem w Kenyon Colleges (Ohio). Od 1966 mieszkał w Utica (Nowy Jork) i pracował naukowo na zlecenie Atomic Commission oraz National Science Foundation. Był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Matematycznego, członkiem honorowym Belgijskiego Towarzystwa Matematycznego, członkiem korespondentem Międzynarodowej Akademii Filozofii Nauk w Brukseli. Był zapraszany na wykłady do uniwersytetów we Włoszech, w Belgii, Francji, Anglii, RPA, Rumunii i Kanadzie oraz do 10 uniwersytetów w USA. Napisał 86 prac matematycznych, 7 prac dotyczących dydaktyki oraz popularyzacji matematyki, fizyki i logiki, a także 5 podręczników akademickich. Jego prace dotyczyły logiki, teorii miary, teorii potencjału, analizy funkcjonalnej, równań różniczkowych cząstkowych rzędu drugiego, algebry, teorii sieci, matematycznych metod fizyki. Trwale zapisał się w światowej literaturze matematycznej twierdzeniem o możliwości przedstawienia przeliczalnie addytywnej funkcji zbioru w postaci całki, zwanym później twierdzeniem Radona-Nikodyma ("Fundamenta Mathematicae", 15/1930). Za główny cel swój uważał uściślenie podstaw fizyki teoretycznej, co częściowo zrealizował w książce The Mathematical Apparatus for Quantum-Theories, "Springer Verlag", (1966). Poza matematyką pasją jego była muzyka poważna (sam grał na fortepianie). Zmarł 4 maja 1974.

Dokumentacja:
- Informacje uzyskane od żony, Stanisławy Nikodymowej.
- A. Derkowska: Otton Marcin Nikodym (1889-1974), "Wiadomości Matematyczne", XXV 1/1983, s. 75-83 (zawiera bibliografię i zdjęcie).

Opracowała Alicja Derkowska


Biogram ten jest częścią Słownika matematyków polskich, Prószyński i S-ka (w przygotowaniu)